محمدحسین جعفری با بیان اینکه ما ۸۲۰۰ خانوار یعنی ۳۴ هزار نفر عشایر در استان داریم، اظهار کرد: عشایر ۲ درصد جمعیت روستایی و ۰.۳ درصد جمعیت کل استان را تشکیل میدهند، اما در زمینه اقتصاد و تولیدات تاثیرگذاری قابل توجهی دارند.
وی بیان کرد: سرمایه اصلی عشایر، دام است که همین جمعیت اندک عشایر ۱۲ درصد دام سبک معادل ۹۳۶ هزار واحد دامی، ۶۰ درصد شتر معادل ۵۱۰۰ نفر در خواف، بردسکن، کاشمر و سبزوار و ۱۵ درصد تولید گوشت قرمز دام سبک استان را در اختیار دارند.
جعفری با تاکید بر اینکه بیشترین تمرکز عشایر در بحث دام و دامپروری است، افزود: ۷۵ درصد عشایر استان تنها زندگی مبتنی بر دام دارند و بقیه در کنار دام، کشاورزی نیز انجام میدهند. تولیدات دامی عشایر در سال ۲۶ هزار تن است، در کنار آن تولید پشم، کرک و مو نیز دارند که در تولیدات صنایع دستی خود از آنها استفاده میکنند. ۲۴ درصد مراتع استان یعنی یک میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار مربع نیز در اختیار عشایر است.
مدیرکل امور عشایر خراسان رضوی با بیان اینکه عشایر تولیداتی در زمینه صنایع دستی داری شامل قالچیه، قالی، گلیم، جاجیم و تابلوفرش و غیر داری شامل پاپوش، دستکش و جوراب دارند، عنوان کرد: سالانه ۱۶ هزار و ۲۰۰ متر مربع صنایع دستی داری و غیر داری در استان تولید میشود. اخیرا کارگاهی در شهرستان چناران راهاندازی کردیم که تولید سیاهچادر هم دارند.
وی خاطرنشان کرد: ما در استان دو نوع کوچ برونکوچ و درونکوچ داریم که سالانه ۹۸۰ خانوار از داخل استان به استانهای همجوار کوچ میکنند. تعداد عشایر استان کم نشده، بلکه افزایش هم داشته و از نظر خانوار بیشتر شدهاند، اما نوع معیشت عشایر در حال تغییر است، عدهای کوچ ماشینی انجام میدهند یعنی چوپان دام را حمل میکند و خانواده با ماشین میرود.
جعفری با اشاره به اینکه ما به عنوان دولت، خدماتی در زمینه زیربنایی و امور خدماتی و پشتیبانی برای عشایر انجام میدهیم، تصریح کرد: در زمینه زیربنایی انتقال آب شرب بهداشتی با لوله یکی از اقدامات شاخص ماست. در حوزه راهها ۳۶۱۸ کیلومتر راههای دسترسی به محلههای عشایری و ۶۰۰۰ کیلومتر ایلراه وجود دارد. علاوه بر این خدمات، ۲۰ تانکر آبرسان آب شرب مورد نیاز را به محله زندگی عشایر حمل میکنند. در بحث خدماتی و پشتیبانی نیز تامین آرد، سوخت و علوفه مورد نیاز و کالای اساسی از جمله اقدامات است. همچنین سالانه از منابع مختلف تسهیلات بانکی برای پرواربندی و تولیدات صنایع دستی پرداخت میشود.
مدیرکل امور عشایر خراسان رضوی در خصوص تحصیل عشایر گفت: زمانی که ابتدای مهر مدرسه شروع میشود، معلمان عشایر همراه دام کوچ میکنند و مدارس کانکسی دارند. بیشتر دانشآموز ابتدایی در مناطق عشایری حضور داشته و برای مقطع راهنمایی مدارس شبانهروزی وجود دارد. ۷۰ درصد دانشآموزان عشایر در مقطع ابتدایی بوده که ۳۵ درصد دختر هستند.