فرزانه رزاقیان، در گفت‌وگو با ایسنا در ارتباط با سکونتگاه‌های غیررسمی، اظهار کرد: سکونتگاه‌های غیررسمی موضوعی پردامنه و دارای ابعاد مختلف است که در حاشیه شهرها شکل می‌گیرد و می‌تواند مشکلات متعددی را برای مدیریت شهری ایجاد کنند.
رزاقیان با اشاره به اینکه سکونتگاه‌های غیررسمی موضوعی پیچیده هستند، بیان کرد: بر اساس پیش‌بینی سازمان ملل متحد، تا سال ۲۰۵۰، ۶۸ درصد جمعیت جهان در شهرها ساکن خواهند شد؛ این افزایش جمعیت شهری باعث می‌شود که بسیاری از افراد از مناطق روستایی به شهرها مهاجرت کنند که خود می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی از جمله حاشیه‌نشینی شود.
وی درخصوص افزایش درصدی جمعیت شهرهای ایران در مقایسه با میانگین جهانی افزود: در ایران، جمعیت شهری از ۳۱ درصد در سال ۱۳۳۵ به ۷۴ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. این تغییر نشان‌دهنده رشد قابل توجه جمعیت شهرنشین است و درنتیجه آن، جمعیت روستاها کاهش یافته است. در سطح جهانی نیز، جمعیت شهرنشین از ۳۴ درصد به ۵۴ درصد رسیده است که نشان می‌دهد ایران از متوسط جهانی در این زمینه پیشی گرفته است.
عضو هیأت علمی جهاددانشگاهی مشهد در ادامه با بیان چالش‌های حاشیه‌نشینی خاطرنشان کرد: پدیده حاشیه‌نشینی یا سکونتگاه‌های غیررسمی، نوع خاصی از شهرنشینی است که با مشکلات پیچیده‌ای شامل آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی، زیست‌محیطی و کالبدی همراه است.
وی افزود: سکونتگاه‌های غیررسمی معمولاً خارج از قوانین و ضوابط شهرسازی شکل می‌گیرند و در حومه شهرها قرار دارند. عناوین مختلفی برای این نوع سکونتگاه‌ها وجود دارد؛ از جمله “زاغه‌نشینی” و “حومه‌نشینی”. در ادبیات داخلی نیز اصطلاح “بافت‌های ناکارآمد” برای توصیف این نوع سکونتگاه‌ها به کار می‌رود که شامل مجموعه‌ای از انواع سکونتگاه‌ها است.
رزاقیان در ادامه گفت: طبق آمار سال ۱۳۹۵، تقریباً شش میلیون و ۲۰۰ هزار نفر، معادل ۹.۷ درصد جمعیت شهری کشور، در این نوع سکونتگاه‌ها زندگی می‌کردند. این رقم در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده و پیش‌بینی می‌شود که اکنون از ۱۰ درصد نیز فراتر رفته باشد.
وی در خصوص حاشیه نشینی در شهر مشهد طبق آمارها بیان کرد: سکونتگاه‌های غیررسمی در ایران، به ویژه در حاشیه شهرها، پدیده‌ای است که هیچوقت کاهش نیافته و حتی متوقف هم نشده است؛ در واقع، در بازه‌ای از زمان همچنان در حال افزایش بوده و این روند ادامه دارد. به‌عنوان مثال، ۲۰ سال گذشته وضعیت به‌گونه‌ای متفاوت بود و آمار سکونتگاه‌های غیررسمی کمتر بود، اما به تدریج این جمعیت افزایش یافته است.
رزاقیان گفت: این روند از دهه ۱۳۳۰ آغاز شده و ناشی از مهاجرت‌های جمعیت روستایی به حاشیه شهرهای بزرگ‌تر است. همچنین، مهاجرت‌هایی مانند مهاجرت افغان‌ها به مشهد و نیز جابه‌جایی افراد از شهرهای کم‌برخوردارتر به مشهد، مانند سیستان و بلوچستان، همگی به این افزایش جمعیت دامن زده اند.