دکتر مسعود زحمتکش با اشاره به نقش و جایگاه پزشکان عمومی اظهار کرد: پزشکان عمومی در خط مقدم نظام سلامت قرار دارند و نقش بسیار حیاتی و چندبعدی را ایفا میکنند؛ پزشکان عمومی اولین نقطه تماس بیماران با سیستم درمانی هستند و به عنوان دروازهبانان سلامت جامعه عمل میکنند؛ این پزشکان نه تنها بیماریهای شایع را تشخیص داده و درمان میکنند، بلکه در زمینه پیشگیری و ارتقاء سلامت نیز فعالیت دارند.
وی افزود: پزشک عمومی درمانگر خط مقدم است و ارتباط تنگاتنگی با بیمار دارد. ارتباطی جامع که از سابقه خانوادگی و وضعیت کلی بیمار، شروع میشود و وی را قادر میکند که مراقبتهای جامع و مستمر سلامت را ارائه کرده و بیماریها را در مراحل اولیه شناسایی و درمان کند و در موارد زیادی از ابتلا به بسیاری از بیماریها پیشگیری کند.
دکتر زحمتکش خاطرنشان کرد: این رویکرد کلنگر، باعث میشود که پزشکان عمومی، بیمار را به عنوان یک فرد و نه فقط به عنوان یک بیمار در نظر بگیرند، این جایگاه، آنها را به ستون فقرات مراقبتهای سلامت و درمان تبدیل میکند و بخش بزرگی از بار درمانی جامعه بر دوش آنهاست.
این عضو هیات مدیره سازمان نظام پزشکی مشهد با انتقاد از نوع نگاه جامعه به پزشک عمومی تاکید کرد: متاسفانه جایگاه پزشک عمومی در کشور ما از میان رفته و نظام سلامت به پزشک عمومی نگاه حداقلی دارد؛ جایگاه واقعی پزشکان عمومی در نظام سلامت ما روز به روز تحلیل رفته و میرود.
وی ادامه داد: به قدری سایه تخصصگرایی بر نظام سلامت سایه افکنده و به قدری دست و پای پزشک عمومی به بهانههای مختلف در حوزه درمان تنگ و بسته شده که عملا طبابت عمومی در کشور در حال از بین رفتن است.
دکتر زحمتکش با اشاره به اینکه پزشک عمومی که نتواند از عهده هزینههای مطب داری برآید چطور میتواند ستون نظام سلامت باشد در رابطه با دلایل ایجاد این نوع نگاه به پزشک عمومی توضیح داد: بخش کوچکی از این باور ناشی از فرهنگسازی غلط و بخش بزرگی از آن حاصل سیاستگذاری اشتباه در حوزه درمان است.
وی افزود: در واقع، وظیفه پزشک عمومی، غربالگری، ارزیابی اولیه و درمان در مراحل ابتدایی بیماری است؛ پزشک عمومی است که با معاینه و بررسی دقیق، میتواند تشخیص دهد که آیا مشکل بیمار، نیاز به مراجعه به متخصص دارد یا خیر؛ این فرآیند که ارجاع هدفمند، است از اتلاف وقت و هزینه در نظام سلامت و حتی هزینه و وقت بیمار جلوگیری میکند و مانع از شلوغی و ترافیک غیرضروری در مطبهای تخصصی میشود.
زحمتکش گفت: متاسفانه در این حوزه سیاستگذاریها کاملا بر عکس انجام شده به طوری که عملا طبابت عمومی از گردونه درمان در نظام سلامت ما حذف شده است. بارها و بارها در این سالها از طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع شنیدیدم اما در عمل طرحها به قدری دور از واقعیت است که اجرا نشده و مطمئنیم با شکست مواجه خواهند شد. واقعیت این است که تخصصگرایی در لایه لایهی ارکان تصمیم گیر و تصمیم ساز نظام سلامت سایه سنگین خود را گسترانیده و پزشکان عمومی در این سالها به زحمت توانستهاند زیر این سایه سنگین زنده بمانند.
وی با اشاره به مشکلات معیشتی پزشکان عمومی اظهار کرد: پزشک عمومی که مطبداری نمیکند و حاضر است راننده آمبولانس شود، زنده است اما به عنوان پزشک عمومی که زندگی نمیکند؛ پزشک عمومی که نمیتواند از طریق درمانگری مطبداری کند و تنها راه باقی ماندنش در نظام سلامت رفتن سراغ اعمال زیبایی است؛ پزشکی که مطبش را باز نگه داشته اما درآمدش کفاف هزینه اجاره و منشی و … را نمیکند. این پزشک زنده مانده اما زندگی نمی کند.
دبیر انجمن علمی پزشکان عمومی خراسان رضوی در رابطه با مهمترین چالشهایی که پزشکان عمومی با آن روبرو هستند، خاطرنشان کرد: پزشکان عمومی در حال حاضر با چالشهای متعددی روبرو هستند که مهمترین آنها عبارتند از کاهش جایگاه حرفهای، متأسفانه، ارزش و اهمیت پزشک عمومی در نظام سلامت به درستی درک نشده و این مسئله باعث کاهش انگیزه در این حوزه شده است.
زحمتکش ادامه داد: پزشک عمومی که ۷ سال درس میخواند و تازه به نقطه صفر میرسد و باید خود را مهیای گذراندن دورههای سربازی و طرح اجباری و پس از آن آزمون رزیدنتی کند یعنی جایگاهی مناسب در نظام سلامت به عنوان پزشک عمومی ندارد؛ البته به این مساله باید محدویتهای نسخهنویسی که از طریق شورای عالی بیمه بر پزشکان عمومی اعمال میشود را نیز اضافه کنیم که به طور مستقیم در کاهش جایگاه حرفه ای پزشکان عمومی اثرگذار است.
وی مشکلات مالی و تعرفهها را ازجمله دیگر چالشهای پزشکان عمومی برشمرد و گفت: شاید ابرچالش پزشکان عمومی تعرفه باشد؛ ارتزاق پزشک عمومی وابسته به ویزیت است. تعرفههای پایین و نامتناسب با هزینههای سنگین اداره مطب و زندگی، بسیاری از پزشکان عمومی را با چالشهای مالی جدی روبرو کرده است، گواه این مدعا هم مطبهایی که یک به یک تعطیل میشوند. شما در سطح شهر مشهد نگاهی بیندازید چند مطب پر رونق پزشک عمومی می بینید. اگر مطب داری به عنوان پزشک عمومی هزینه- فایده مناسبی داشت این همه پزشک عمومی بیکار نداشتیم.
عضو هیات مدیره سازمان نظام پزشکی مشهد با اشاره به نبود نظام ارجاع مؤثر به عنوان دیگر چالش این حوزه افزود: با وجود صحبتهای فراوان، نظام ارجاع در عمل به درستی اجرا نشده و پزشکان عمومی جایگاه کلیدی خود را در این نظام پیدا نکردهاند.