نگاهی گذرا به روستای تاریخی مغان

شهر مشهد بزرگترین شهر زیارتی ایران است که زائران و مشتاقان حضرت امام رضا علیه السلام از سراسر ایران و سایر کشورهای اسلامی به آنجا سفر می کنند. علاوه بر آن، دارای جاذبه های گردشگری متنوع و فراوانی است که، یکی از آنها روستای تاریخی مغان و غار زیبا و اسرار آمیزش می باشد.
فاصله و مختصات جغرافیایی
روستای مغان، آخرین روستا ی بخش طرقبه است که در جنوب غربی شهر مشهد واقع شده و با مشهد ۲۷ کیلومتر فاصله دارد . این روستا دارای مختصات جغرافیایی با عرض جغرافیایی ۳۶ درجه و ۰۸ دقیقه و طول جغرافیایی ۵۹ درجه و ۲۲ دقیقه است که از سطح دریا ۱۷۶۰ متر ارتفاع دارد.
روستای خوش آب و هوا و ییلاقی مغان در دامنه ی جنوبی رشته کوههای بینالود و مشرف به دشت توس، دایره وار میان چند رشته کوه فرعی احاطه شده و منطقه ی مسکونی آن در دامنه ی شمالی این ارتفاعات و متناسب با ساختار کوه ، تا دره ای محاط در میان این ارتفاعات به شکل زیبا گسترش یافته، که مناظره و چشم انداز جالبی را به وجود آورده است.
رودخانه مغان هم از وسط دره از غرب به شرق در میان باغ ها جریان دارد جاده ای آسفالته و پیچ در پیچ روستا را از دامنه ی غربی به روستای اردمه و آبادی های میان راهی به شهر مشهد متصل می سازد.
موقعیت اجتماعی روستای مغان
روستا ی مغان با ۴۰ هکتار وسعت و تعداد ۳۱۸ خانوار، ۹۹۸ نفر جمعیت دارد. این روستا دارای دهیاری و شورای اسلامی و مسجد فعال است. روستا مغان چهار قبرستان دارد که قدیمی ترین آن به قول روستائیان در زمان زردشتیان ایجاد شده است و گویا قدمت روستا ی مغان به چهار هزار سال می رسد. مردم هم به زبان فارسی تکلم می کنند، دین شان اسلام و شیعه ی دوازده امامی
اند.
آداب و رسوم و جاذبه های گردشگری
از رسوم مردم می توان به آیین سمنو پزون اشاره کرد عمده کار و فعالیت آنان دامداری و کشاورزی و زنبور داری و محصول عمده روستا در کنار سایر میوه ها، آلبالو است. از جاذبه های گردشگری و توریستی آن می توان، بافت قدیمی روستا با دالان کوچه ها، غار، سر چشمه، قلعه دختر، بازارچه روستا، نماد غار و مجسمه کوهنورد در میدان روستا را نام برد که زیبا ترین و اسرار آمیز ترین جاذبه ی طبیعی این روستا غار مغان است
وجه تسمیه روستای مغان
چرا نام این روستا، مغان نامیده شده و علت این نامگذاری چیست ؟باید گفت: واژه مغ که جمع آن مغان است به روحانی زرتشتی گفته می شده که، مسئولیت اجرای امور مذهبی را به عهده داشته است و گروهی بر این باورند که ، یکی از همین مغ های زرتشتی برای تهذیب نفس و ریاضت به این روستا و غار نزدیک به آنجا ساکن شده است، پس از او مریدان و شاگردنش به روستا آمده و به او پیوسته اند به همین علت نام روستا و غار آن را مغان نامیده اند یعنی محل گرد آمدن مغ ها. البته روستا های دیگری هم به همین نام در حال حاضر وجود دارد، مثل روستای مغان کاشمر و روستای مغان شاهرود ، که شاید وجه تسمیه آن دو به همین نام ، وجود مغ یا موبد زرتشتی باشد و شاید دلایل دیگری برای نامیدن روستا به مغان وجود داشته باشد که مااز آن بی خبریم.
غار مغان
غار مغان، یکی از زیبا ترین و جذاب ترین و اسرار آمیز ترین جاذبه ی طبیعی و گردشگری شهر مشهد است که در جنوب روستای مغان و به فاصله دو کیلو متر از روستا واقع شده و در میان غارهای استان های خراسان زیبا ترین و طولانی ترین آنهاست که طول آن ۴۲۰ متر است. غار مغان قدمتی طولانی داشته و متعلق به دوره دوم زمین شناسی است.
ارتفاع غار مغان از سطح دریا ۲۹۱۰ متر می باشد و در سال ۱۳۲۴ توسط ۷۰ نفر از کوهنوردان مشهدی و دیگر استان ها کشف شده است.
شگفتی های اسرارآمیز غار مغان
در بدو ورود به غارمغان و ادامه مسیردر درون غار، زیبا ترین شگفتی طبیعت را می توان به چشم دید که جلوه های ویژه ای از قندیل ها، استالاکتیت ها و استالاکمیت های آهکی است با تالار های وسیع و زیبا، برکه های آب و مهم تر از همه وجود چشمه آب زلال و بسیار سرد که رنگ و بوی بهشتی دارد و هر گردشگری را به هوس می اندازد که از آن بنوشد.
این غار گرچه زیباست و دیدنی و دارای جلوه های خیره کننده است اما، خالی از خطر هم نیست. وجود دهلیز ها، راه های پیچ در پیچ، رطوبت زیر پا و لغزندگی، تاریکی مطلق، گذرگاه های ترسناک و صعب العبور، وجود چاه های ژرف و عمیق، ادامه راه را برای گردشگران دشوار می کند. وجود همین چاه های خطرناک و برکه های درون غار این ذهنیت را برای افراد روستا به ویژه پیر مردان و بومیان ایجاد کرده که غار را مأمن و جایگاه جن و پری بدانند و در سخنان شان از نهنگی نام می برند که از گنج های مخفی در غار محافظت می کند. در مورد آن ،داستانهای افسانه ای بسیار گفته شد برای همین غار اسرار آمیز و ترسناک می شود با توجه به اینکه فقط ۱۰۰ تا ۱۲۰متر ابتدای غار روشن بوده و بقیه مسیر تاریک است و کابل کشی و برق کشی نشده و اقدامات حفاظتی و نرده کشی برای عبور از گذرگاهها و پرتگاهها انجام نشده بنا بر این گردشگرانی که می خواهند از این غار زیبا دیدن کنند حتما بایستی چراغ قوه، طناب، و دیگر وسایل همراه داشته و از راهنمای خبره استفاده کرده تا در مسیر گم نشده و آسیبی نبینند.